เล่าเรื่องเมืองจีน ตอน “สาเหตุของปัญหาหมอกควันในจีน กับมาตรการรับมือของทางจีน” …

เล่าเรื่องเมืองจีน ตอน “สาเหตุของปัญหาหมอกควันในจีน กับมาตรการรับมือของทางจีน”

ตั้งแต่เข้าสู่ฤดูหนาวอย่างเป็นทางการในจีน เดือนสองเดือนที่ผ่านมานี้ ทุกคนคงจะได้ผ่านตากันบ้างสำหรับปัญหาหมอกควันในจีน ที่มักจะเกิดขึ้นในทุกฤดูหนาวของจีน โดยเฉพาะทางตอนเหนือของจีน

สงสัยกันไหมครับว่าปัญหาหมอกควันในจีนเกิดจากอะไร? วันนี้อ้ายจงจะมาเล่าให้เข้าใจกันแบบง่ายๆ

ประเทศจีนในฤดูหนาวจะมีอุณหภูมิต่ำ หนาวเย็นมาก หลายพื้นที่อุณหภูมิติดลบ บางแห่ง -20 -30 ก็มี (-43องศาเซลเซียส ก็มีมาแล้ว 😀 ) ดังนั้นสิ่งที่ต้องการสำหรับคนจีนในช่วงฤดูหนาวคือ “ฮีตเตอร์ ระบบทำความร้อน” โดยตามเมืองทางเหนือของจีน ทางการจีนจะปล่อยความร้อนผ่านทางระบบทำความร้อนสาธารณะไปยังเครื่องทำความร้อนที่ติดตั้งตามอาคารบ้านเรือนต่างๆ ซึ่งปล่อยออกมาเป็นน้ำร้อนผ่านทางท่อ คล้ายท่อประปาครับ …สำหรับเมืองไหน หรือบ้านเรือนไหน ไม่มีระบบทำความร้อนสาธารณะ และทนหนาวไม่ไหว ก็ต้องใช้เครื่องใช้ไฟฟ้ามาปล่อยความร้อนให้กับเราแทน เช่น ฮีตเตอร์แบบใช้พลังงานไฟฟ้า ,การเปิดเครื่องปรับอากาศแบบโหมดทำความร้อน …ทำให้การใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอีกในช่วงฤดูหนาว

และเบื้องหลังของพลังงานไฟฟ้าและพลังงานความร้อนในจีน ก็ล้วนมาจากถ่านหินทั้งนั้น ซึ่งพี่จีนของเราเป็น “ประเทศที่มีการใช้ถ่านหินมากที่สุดในโลก” แม้จะมีอยู่ช่วงหนึ่งที่มีแผนปรับลดใช้ถ่านหินไปแล้วแต่สุดท้ายก็กลับมาใช้ในปริมาณมากอยู่ดี เพราะในอุตสาหกรรมต่างๆของจีน ก็ยังต้องพึ่งพาถ่านหินครับ …การใช้ถ่านหิน จึงเป็น 1ในสาเหตุการเกิดปัญหาควันพิษในจีนครับ ยิ่งช่วงฤดูหนาว ยิ่งใช้เยอะครับ โดยเฉพาะนำมาทำไฟฟ้าและความร้อน

นอกจากการใช้ถ่านหินเพื่อทำไฟฟ้าและฮีตเตอร์รวมถึงในอุตสาหกรรมต่างๆของจีน …”การใช้รถใช้ถนน” ก็เป็นอีก 1สาเหตุที่ก่อให้เกิดควันในเมือง

เมื่อมีปัญหาก็ต้องมีการแก้ปัญหา มาดูว่า “จีนแก้ปัญหาอย่างไร? กับปัญหาหมอกควันที่เกิดขึ้น”

– ก่อนอื่น ขออธิบายการแจ้งเตือนปัญหาหมอกควันในจีน ที่นี่จะแจ้งเตือน 4 ระดับ ได้แก่ สีแดง ระดับสูงสุด อากาศแย่ขั้นวิกฤติ AQI >450 , สีส้ม AQI > 400 , สีเหลือง AQI > 300 , สีน้ำเงิน AQI > 200

– เมื่อการใช้ถ่านหินในปริมาณมาก ก่อให้เกิดหมอกควัน ทางการจีนก็แก้ด้วยการลดปริมาณการใช้ครับ …ลดอย่างไร? เมื่อเริ่มมีปัญหาหมอกควันเกิดขึ้น ทางจีนจะสั่งปิดโรงงานอุตสาหกรรมในเมืองที่มีปัญหาหมอกควันเป็นการชั่วคราว แต่ก็ไม่ใช่ว่าปิดหมด เพราะในบางอุตสาหกรรมก็ยังจำเป็นในการผลิตสินค้า-ผลผลิตต่างๆ … ” แต่สำหรับการผลิตไฟฟ้าและความร้อน ก็ยังต้องใช้ถ่านหินครับ” นอกจากนี้ ทางการจีน ยังมีการสั่งปิด “เหมืองถ่านหิน” กว่าพันแห่งในปี 2016 โดยส่วนใหญ่จะเป็นเหมืองขนาดเล็กและเหมืองที่เปิดมานาน ซึ่งเป็น 1ในมาตรการที่ค่อยๆลดการใช้ถ่านหินของจีนครับ

บางคนอาจสงสัยว่า ทำไมจีนไม่ใช้ พลังงานถ่านหินสะอาดแบบที่มีการรณรงค์ในไทย คือ จีนเองก็มีการเปิดโรงไฟฟ้าพลังงานถ่านหินสะอาดอยู่หลายแห่ง แต่พลังการผลิตก็ยังไม่เพียงพอ แม้จีนจะเคยพยายามสั่งปิดโรงไฟฟ้าถ่านหินแบบเก่าหลายแห่งทั่วจีน แต่สุดท้ายก็ยังคงมีการสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินขนาดเล็กขึ้นมาใหม่ในหลายเมือง เพราะมิเช่นนั้น พลังงานไฟฟ้าก็ไม่เพียงพอกับความต้องการของพื้นที่ต่างๆในจีน (โรงไฟฟ้าถ่านหินแบบเก่า สามารถทำได้ง่ายกว่าแบบอื่น) อีกประเด็นคือ พลังงานถ่านหินสะอาด ก็ยังคงเป็นที่กังขาในจีน ในหมู่นักวิชาการ นักสิ่งแวดล้อมทั้งหลาย ว่า “ปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อมจริงหรือไม่? สะอาดจริงหรือ?”

ทั้งนี้ ยังเคยมีการถกเถียงกันว่า ทำไมจีนไม่ใช้พลังงานอื่นทดแทน ถ่านหิน..ความจริงแล้ว จีนก็พยายามจะใช้พลังงานอื่นทดแทน เพื่อการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนในอนาคต เช่น ผลิตไฟฟ้าจากพลังงานน้ำ โดยสร้างเขื่อนขนาดใหญ่ แต่ก็มีการถกเถียงกันต่ออีกว่า “ถ้าสร้างเขื่อนจำนวนมากในจีน ระบบนิเวศจะเสีย และอาจทำให้เกิดแผ่นดินไหวได้ …ถึงขนาดที่นักวิชาการจีนบางคนบอกว่า ระหว่างอากาศแย่กับแผ่นดินไหว จะเลือกอะไรล่ะพี่น้องชาวจีนทั้งหลาย”

สำหรับ “โรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์” ก็มีการสร้างและใช้งานในจีน แต่ก็ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการ โดยจีนมีแผนที่จะมีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์40แห่งภายในปี 2020 ในปัจจุบันใช้งานแล้ว 30 แห่ง กำลังสร้างอีก 22แห่ง

ด้วยทั้งหมดทั้งมวลที่กล่าวมา จีนจึงยังคงมีการใช้ถ่านหินเป็นหลักสำหรับผลิตไฟฟ้าและความร้อนจนถึงปัจจุบัน

– ฝนเทียม “จีนเป็น1ในประเทศที่มีการทำฝนเทียมมากที่สุด” ในจีนมีการนำฝนเทียมมาแก้ภัยแล้งในประเทศ และสำหรับปัญหาหมอกควัน – มลพิษทางอากาศ จีนก็เคยนำมาใช้เพื่อเคลียร์ท้องฟ้าให้ใส และล้างหมอกควันออกไป อย่างเช่นในช่วงก่อนที่โอลิมปิกเกมส์ 2008 ณ กรุงปักกิ่งจะเริ่มขึ้น “แต่” ไม่ใช่ว่าจะแก้ไขได้ในทันที เพราะต้องรอสภาวะที่เหมาะสมในการทำฝนเทียม …และแม้จะมีความชื้นสูงแต่แทบไม่มีลมเลย นี่คือสาเหตุว่าทำไมเหมือนเป็นผ้าห่มหมอกควัน คลุมเมืองต่างๆในโซนเหนือของจีน ดังนั้น ต้องรอลม เพื่อให้เกิดลมพัดหมอกควันไปด้วย

– อย่างที่เล่าไปแล้วว่า “ควันจากการใช้รถใช้ถนนเป็นสาเหตุหนึ่ง” ดังนั้นถ้าเวลาที่มีการแจ้งเตือนปัญหาหมอกควัน ตั้งแต่ระดับสีเหลืองเป็นต้นไป (AQI > 300) ทางการจีนมักจะนำนโยบายเลขตัวสุดท้ายของทะเบียนรถ เลขคู่-เลขคี่ มาใช้ (รูปที่ 3-5) เพื่อจำกัดปริมาณลดให้ลดลงครึ่งหนึ่ง เพื่อที่จะได้ไม่ปล่อยให้ควันเพิ่มขึ้นไปมากกว่าเดิม

– ห้ามปิ้งย่างนอกอาคาร ร้านปิ้งย่างข้างทางต่างๆล้วนโดนสั่งห้าม ซึ่งในระบบการแจ้งเตือนหมอกควันของจีน ในระบบ 4 ระดับ มีระบุเอาไว้ว่า หากแจ้งเตือนในระดับสีส้ม(รองสูงสุด AQI > 400 ) การปิ้งย่าง ถือเป็น1ในกิจกรรมที่ห้าม แต่โดนวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักในโลกออนไลน์ของจีน ว่าทางการคิดอะไรอยู่ ปิ้งย่างมันมีควันก็จริง แต่มันก็คงไม่แย่ไปมากกว่าเดิมนักหรอก ทำไมไม่คิดมาตรการที่แก้ที่ต้นเหตุจริงๆล่ะ หรือจะเป็นวิธีเฉพาะหน้าวิธีอื่นก็ได้ที่มันพอจะดีกว่า “ห้ามปิ้งย่าง” …แม้ประชาชนจะไม่ค่อยพอใจนัก แต่ การห้ามปิ้งย่าง ก็ยังมีอยู่ครับ

– สั่งหยุดการทำงานในเขตก่อสร้างต่างๆ โดยเฉพาะในเขตก่อสร้างที่ไม่ได้รับมาตรการในการควบคุมปริมาณฝุ่น

– ห้ามจุดประทัด พลุ

– ในปักกิ่ง ซีอาน และเมืองที่ประสบปัญหา ต่างงัดมาตรการแก้ปัญหาเฉพาะหน้ามาใช้ เช่น ปืนใหญ่สู้หมอกควัน (รูปที่ 6-8) เพื่อพ่นน้ำหรือสารเคมีเหลว เพื่อให้จับฝุ่นละอองในอากาศและตกลงมาบนพื้น ..นอกจากพ่นโดยใช้ปืนใหญ่แบบนี้แล้ว ยังใช้โดรนด้วยนะครับ

หรือ แม้กระทั่งการใช้เครื่องฟอกอากาศขนาดใหญ่ในเมืองปักกิ่ง (รูปที่9) เพื่อฟอกอากาศในเขตเมือง โดยทดลองใช้งานเมื่อตุลาคมที่ผ่านมา แต่ดูเหมือนจะไม่ประสบความสำเร็จนักเมื่อใช้งานจริง …ดูจากอากาศในปักกิ่งช่วงที่ผ่านมาในฤดูหนาวนี้ 😀

นอกจากการแก้ปัญหาของทางการจีนแล้ว ประชาชนเองก็มีการช่วยเหลือตนเองในสถานการณ์นี้เช่นกัน ตัวอย่างเช่น การสวมหน้ากากเพื่อป้องกันหมอกควัน , การใช้เครื่องฟอกอากาศในบ้านเรือน (แต่แพงทีเดียว) หรือแม้กระทั่ง การซื้อขายอากาศบริสุทธิ์แบบบรรจุขวดก็มีให้เห็นครับ อย่างเช่น อากาศบริสุทธิ์บรรจุขวดจากนิวซีแลนด์ที่วางขายใน Tmall.com (ในเครืhttp://xn--taobao-h9t.com/ และ Alibaba) ในราคาขวดละ 219 หยวน (รูปที่10)

ทุกคนที่กำลังมาจีนหรืออยู่ที่จีนตอนนี้ ดูแลตนเองด้วยนะครับ ของอ้ายจง ขนาดอยู่ในบ้าน ปิดประตูหน้าต่าง กลิ่นควันยังเข้ามาเลย อากาศแย่ขั้นวิกฤติสุดๆเลยครับ >< ขอแนะนำให้ดาวน์โหลดแอพตรวจสอบสภาพอากาศมาติดเครื่องไว้ครับ หรือดูผ่านเว็บไซต์นี้ครับ สำหรับตรวจเช็คค่า AQI http://aqicn.org/ เรียบเรียงข้อมูลจาก CCTVNEWS,cnwest, Xinhua news #อ้ายจง #เล่าเรื่องเมืองจีน

ขอบคุณที่มาของข้อมูล :
แฟนเพจอ้ายจง