รัฐบาลเซี่ยงไฮ้ได้ให้ความสำคัญพัฒนาการขนส่งระบบรางภายในเมืองอย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว โดยเริ่มเปิดให้บริการรถไฟฟ้าใต้ดินเป็นครั้งแรกตั้งแต่ปี 2536 ปัจจุบันเซี่ยงไฮ้ได้ชื่อว่าเป็นเมืองที่มีเครือข่ายรถไฟฟ้าใต้ดินที่มีความยาวที่สุดในโลก รวมระยะทางที่เปิดให้บริการแล้วทั้งสิ้น 729 กม. โดยล่าสุดเพิ่งได้เปิดใช้งานรถไฟฟ้าใต้ดินขบวนที่ 7,000 อย่างเป็นทางการเมื่อช่วงสิ้นปี 2563 ที่ผ่านมา ซึ่งทำให้เซี่ยงไฮ้กลายเป็นเมืองที่มีจำนวนขบวนรถไฟฟ้าใต้ดินเปิดให้บริการมากที่สุดในโลก
แผนการก่อสร้างเส้นทางรถไฟฟ้าใต้ดิน
เมื่อเดือน ธ.ค. 2561 คณะกรรมการพัฒนาและปฏิรูปแห่งชาติจีนได้อนุมัติ “แผนการก่อสร้างการคมนาคมระบบรางภายในเมืองของนครเซี่ยงไฮ้ ระยะที่ 3 (ค.ศ. 2018 – 2023)” ซึ่งประกอบด้วยการเส้นทางรถไฟใต้ดินระยะทางรวม 286.1 กม. ดังนี้
|
รถไฟฟ้าใต้ดิน |
ระยะทางรวม |
เวลาก่อสร้าง |
| สาย 19 |
44.5 กม. |
6 ปี |
| สาย 20 |
19.8 กม. |
6 ปี |
| สาย 21 |
28 กม. |
6 ปี |
| สาย 23 |
28 กม. |
6 ปี |
| สาย 13 (ขยายเพิ่ม) |
9.8 กม. |
5 ปี |
| สาย 1 (ขยายเพิ่ม) |
1.2 กม. |
4 ปี |
| Airport Line |
68.6 กม. |
6 ปี |
| เส้นทางเขตเจียติ้ง – เขตหมิ่นหาง |
41.6 กม. |
6 ปี |
| เส้นทางเกาะฉงหมิง |
44.6 กม. |
5 ปี |
ล่าสุดเมื่อ 31 ธ.ค. 2563 เซี่ยงไฮ้ได้สรุปแผนงานการศึกษาความน่าจะเป็นในการลงมือก่อสร้างเส้นทางรถไฟใต้ดินสาย 19 แล้ว ขณะเดียวกัน ก็อยู่ระหว่างจัดทำร่างแผนงานขยายการก่อสร้างเส้นทางสาย 17 ซึ่งในอนาคตหากก่อสร้างเสร็จแล้วจะเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าใต้ดินของเมืองซูโจวในมณฑลเจียงซูและเมืองเจียซิงในมณฑลเจ้อเจียง
ความคืบหน้าการใช้งานรถไฟใต้ดินขับเคลื่อนอัตโนมัติ
ล่าสุดเมื่อช่วงสิ้นปี 2563 เซี่ยงไฮ้ได้ทดลองเปิดให้บริการรถไฟฟ้าใต้ดินสาย 18 ระยะที่ 1 อย่างเป็นทางการแล้ว (รวม 8 สถานีจากทั้งหมด 26 สถานี รวมระยะทางเกือบ 37 กม.) ซึ่งนับเป็นรถไฟฟ้าใต้ดินขับเคลื่อนอัตโนมัติเต็มรูปแบบ (Grade of Automation-GoA) ที่ไม่มีห้องผู้ควบคุมขับขี่ขบวนแรกที่เปิดใช้งานในเซี่ยงไฮ้ ด้วยเทคโนโลยี GOA ระดับ 4 ที่ทำงานด้วยระบบอัตโนมัติตลอดเวลา ทั้งการเปิด-ปิดประตู การตรวจจับสิ่งกีดขวาง หรือการจัดการเหตุฉุกเฉิน เป็นต้น ทั้งนี้ สิ่งที่น่าสนใจของรถไฟฟ้าใต้ดินสาย 18 ที่นอกจากการทำงานอัตโนมัติเต็มรูปแบบแล้ว คือ แท่นชาร์ตแบตเตอร์รี่โทรศัพท์มือถือแบบไร้สายในทุกตู้ขบวน ซึ่งนับเป็นเทคโนโลยีขั้นสูงที่รถไฟฟ้าใต้ดินในเมืองอื่นของจีนยังไม่เคยมีมาก่อน
ขณะเดียวกัน เซี่ยงไฮ้ยังเตรียมเปิดให้บริการรถไฟฟ้าใต้ดินขับเคลื่อนอัตโนมัติแบบเต็มรูปแบบ (GOA4) เพิ่มอีก 2 สาย ได้แก่
(1) สาย 14 จำนวน 31 สถานี รวมระยะทางกว่า 38 กม. ซึ่งจะก่อสร้างแล้วเสร็จในปีนี้ และคาดว่าจะเปิดให้บริการในปี 2565
(2) สาย 15 จำนวน 30 สถานี รวมระยะทางกว่า 42 กม. ซึ่งจะทดลองเปิดให้บริการในช่วงตรุษจีนของปีนี้ และจะเปิดอย่างเป็นทางการภายในเดือน มิ.ย. 2565
ทั้งนี้ การที่เซี่ยงไฮ้ขยายเครือข่ายรถไฟฟ้าใต้ดินอย่างรวดเร็วก็เพื่อต้องการจะรองรับจำนวนคนที่อาศัยอยู่หนาแน่น และช่วยผ่อนคลายการจราจรบนท้องถนน โดยจุดเด่นของรถไฟฟ้าใต้ดินในเซี่ยงไฮ้ คือ การออกแบบเครือข่ายลักษณะคล้ายใยแมงมุมที่กระจุกตัวจากจุดศูนย์กลางและแผ่กระจายไปรอบทิศ และได้เชื่อมโยงกับเครือข่ายรถโดยสารประจำทางอย่างลงตัว (แทบไม่มีเส้นทางทับซ้อนกันเลย)
จะเห็นได้ว่า ปัจจุบันเซี่ยงไฮ้แม้จะมีแผนต่อเติมเครือข่ายรถไฟใต้ดินจำนวนมาก แต่ส่วนใหญ่เป็นในเขตชานเมืองเป็นหลัก และราคาค่าโดยสารอยู่ระดับต่ำโดยเริ่มต้นที่ 3 หยวน (ประมาณ 15 บาท) เท่านั้น และแม้จะโดยสารข้ามฝั่งเมืองจากสนามบินหงเฉียวทางตะวันตกไปยังสนามบินผู่ตงทางตะวันออก ซึ่งมีระยะทางมากกว่า 50 กม. ก็มีราคาค่าโดยสารเพียง 8 หยวน
******************************
จัดทำโดย นายโอภาส เหลืองดาวเรือง (ศูนย์ BIC เซี่ยงไฮ้)
ข้อมูลอ้างอิง
1. www.sohu.com หัวข้อ World’s largest subway system about to get even bigger (12 ม.ค. 2564)
2. https://news.online.sh.cn หัวข้อ @上海人 这条轨交西延到这里！未来还可能直通苏州和嘉兴… (13 ม.ค. 2564)
3. https://new.qq.com หัวข้อ 上海“最厉害”的地铁，全自动无人驾驶，还拥有多项人性化黑科技 (9 ม.ค. 2564)
4. https://baijiahao.baidu.com หัวข้อ 上海地铁 18 号线一期全自动驾驶线路开通，总列车数 7000 辆位居世界第一 (26 ธ.ค. 2563)
